Ile zarabiają zawodowi kierowcy w Polsce? W 2023 roku w branży TSL nastąpiły istotne zmiany w ustalaniu wynagrodzeń dla kierowców. Wzrost płacy wraz z nowymi przepisami dotyczącymi delegowania pracowników, wpłynęły na rozliczanie płac, szczególnie kierowców działających za granicą. Te zmiany bezpośrednio wpłynęły na budżety firm transportowych, zmuszając je do uwzględnienia większych kosztów wynagrodzeń kierowców. Jednocześnie stanowią korzystną zmianę dla kierowców, poprawiając ich elastyczność finansową i warunki pracy.
- Kierowców cały czas brakuje
- Zmiany w płacach kierowców - nowe odliczanie składek i zwolnienia podatkowe
- Wynagrodzenia kierowców. Co zmieniło się w 2023 r.?
- Nie wszyscy zarabiają tak samo!
- Jakie czynniki wpływają wynagrodzenia kierowców?
Kierowców cały czas brakuje
Nawet w obliczu spadającego zapotrzebowania na kierowców, rynek pracy wciąż utrzymuje się na korzyść pracowników. Według danych IRU z 2023 r., w Europie nadal pozostało nieobsadzonych 7% stanowisk dla kierowców, co odpowiada łącznemu zapotrzebowaniu na 233 tys. osób. W Polsce deficyt wynosił 29 tys. kierowców. W 2023 r. według GITD gwałtownie spadła też liczba świadectw kierowców z Ukrainy - o 30% r/r.
Wojna w Ukrainie spowodowała , z powodu wojny na Ukrainie, co skutkowało tym, że stanowili oni już tylko 55% kierowców z zagranicy. W tym samym czasie udział Białorusinów wzrósł o 97%, stając się drugą najliczniejszą grupą pracujących kierowców w Polsce. W 2023 r. zarejestrowano 56,3 tys. świadectw, co stanowiło 35% obcokrajowców, podaje GITD.
Zmiany w płacach kierowców - nowe odliczanie składek i zwolnienia podatkowe
Ostatnie lata były pełne perturbacji. W 2023 r. najważniejsze dla przewoźników były jednak zmiany związane z ustalaniem wynagrodzeń dla kierowców. Jedną z kluczowych innowacji było rozszerzenie Pakietu Mobilności i wprowadzenie przepisów dotyczących delegowania kierowców w transporcie drogowym, które rozszerzyły możliwości odliczania składek na ubezpieczenia społeczne.
Od 19 sierpnia 2023 r. kierowcy w międzynarodowych przewozach drogowych i osiągający miesięczny przychód przekraczający przeciętne wynagrodzenie, mogą odliczyć 60€ za każdy dzień pobytu za granicą. Wraz z tym, koszty noclegu, używania urządzeń sanitarnych i inne udokumentowane wydatki mogą być również odliczone od podstawy składki na ubezpieczenie społeczne.
Przepisy te wprowadziły też nowe zwolnienia podatkowe dla kierowców. Przychody z pracy oraz umów zlecenia związane z międzynarodowymi przewozami drogowymi są wolne od podatku dochodowego od osób fizycznych.
Wynagrodzenia kierowców. Co zmieniło się w 2023 r.?
W siódmej edycji swojego raportu Polski Instytut Transportu Drogowego zauważa, że w 2023 r. kierowcy zarabiali więcej ponad 900 zł od pracowników sektora magazynowego oraz dwukrotnie więcej niż minimalna krajowa wynosząca wówczas 2783,86 zł netto. Podstawa wzrosła o 17% r/r. Natomiast średnie całościowe wynagrodzenie kierowców zawodowych wzrosło o 2% r/r, osiągając średnią pensję w wysokości 7824 zł netto. Wynagrodzenie to poza podstawą opiera się na różnych składnikach, jak diety i ryczałt stanowiące 44% oraz premie wchodzące w 39% tej kwoty.
Jednak warto podkreślić, że tylko 40% kierowców otrzymuje więcej niż podstawę. Mowa tu też tylko o trackerach ciężarowych. Kierowcy busów zarabiają mniej, głównie ze względu na lokalny charakter transportu.
Średnia pensja kierowców busów wzrosła z 4400 zł w 2022 r. do 5000 zł w 2023 r.
Nie wszyscy zarabiają tak samo!
W ostatnim badaniu przeprowadzonym wśród kierowców samochodów ciężarowych PITD zgłębił tajniki ich wynagrodzeń netto. Eksperci podzielili uzyskane dane na różne przedziały, aby lepiej zrozumieć, jak kształtują się zarobki w tej branży. Najwięcej kierowców zarabia pow. 9 tys. zł (23%). Drugą najliczniejszą grupą są kierowcy zarabiający między 8 a 9 tys. zł. Tyle samo kierowców zarabia 5-6 tys. zł i 7-8 tys. zł (po 17%). Tylko 6% badanych zadeklarowało zarobki mniejsze niż 4 tys. zł.
Analiza tych danych pozwala na wyraźne stwierdzenie, że kierowcy samochodów ciężarowych cieszą się wynagrodzeniami znacznie przewyższającymi średnią krajową. Niemniej, takie zarobki często idą w parze z trudnymi warunkami pracy, co stanowi wyzwanie dla branży.
– W każdym kraju zwraca się coraz większą uwagę na poziom bezpieczeństwa na parkingach. Jednak wciąż jest wiele takich miejsc, gdzie kierowca czuje się mniej bezpiecznie. Mówię tutaj przede wszystkim o Francji, Hiszpanii, czy Włoszech i Anglii. Wciąż zdarzają się kradzieże paliwa i włamania bezpośrednio do kabin kierowców oraz kradzieże sprzętu osobistego. Co prawda, powstaje coraz więcej parkingów oświetlonych z monitoringiem, czy nawet ochroną wraz z dodatkowymi zabezpieczeniami. Nawet tam, gdzie jest bardzo dobre oświetlenie, potrafi dojść do różnych incydentów – mówi Dorota Tobór, kierowczyni zawodowa.
Jakie czynniki wpływają wynagrodzenia kierowców?
Kierowcy ciężarówek stoją przed różnymi wyzwaniami zawodowymi, które często są związane z wiekiem, doświadczeniem, a także rodzajem wykonywanych tras. PITD wskazuje, że czynniki te mają istotny wpływ na wysokość pensji kierowców.
Wiek kierowcy
Wiek okazuje się istotnym czynnikiem determinującym wysokość pensji. Wyniki badań potwierdzają, że kierowcy w wieku od 31 do 40 lat stanowią najliczniejszą grupę, podobnie jak w poprzednich latach. Co ciekawe, w 2023 r. kierowcy w wieku 41-50 lat osiągają najniższe wynagrodzenia. Najwięcej zarabiają młodsi kierowcy, szczególnie ci poniżej 25 lat oraz ci w przedziale wiekowym 31-40 lat.
– Zastanawiamy się, czy ten trend może być związany z częstszymi wyjazdami międzynarodowymi, które często są wyzwaniem stawianym młodszym kierowcom – mówi dr inż. Justyna świeboda, prezes Polskiego Instytutu Transportu Drogowego.
Doświadczenie “za kółkiem”
Większość ankietowanych kierowców posiada doświadczenie powyżej 10 lat. Kolejną dużą grupą są kierowcy pracujący od 3 do 10 lat za kierownicą. Badanie wykazało jednak, że najwyższa mediana zarobków występuje u kierowców z doświadczeniem między 1-2 latami oraz w przedziale od 6-10 lat. Doświadczenie ma zatem niewielki wpływ na wysokość pensji.
Staż pracy u jednego przewoźnika
A staż pracy ma znaczenie? Tak! Najwięcej zarabiają ci pracujący u danego pracodawcy do 5 lat. Kierowcom nie opłaca się przywiązywać do jednej firmy na dłużej. Zarobki kierowców z ponad 6-letnim stażem w jednej firmie zaczynają maleć, a tendencja ta wzrasta z każdym kolejnym rokiem pracy. Największy spadek mediany zarobków odnotowano u kierowców z ponad 10-letnim stażem - aż o 1500 zł w, co stanowi spadek o 18% r/r.
Maleje rotacja w firmach transportowych!
W tegorocznej edycji badania widać wzrost liczby pracowników, którzy pozostają w jednej firmie przez dłuższy czas. Liczba "skoczków", pracujących u jednego przewoźnika krócej niż rok, spadła o 7% r/r. To sugeruje pewną stabilizację na rynku pracy i zmniejszoną rotację.
Tryb pracy
Analizując dane dotyczące systemów pracy kierowców, można zauważyć interesujące trendy i zmiany na rynku. Przede wszystkim, obserwujemy wzrost popularności pracy od poniedziałku do piątku, która stała się preferowaną opcją dla 40% badanych. To o 4% więcej w porównaniu z poprzednim rokiem.
Z drugiej strony, systemy takie jak 4/1 czy 6/2, które oznaczają dłuższe okresy pracy z krótszymi okresami odpoczynku, stają się coraz mniej popularne. Warto zauważyć, że wszystkie systemy pracy, które wymagają pracy przez więcej niż 7 dni, charakteryzują się medianą zarobków powyżej 8700 zł netto. Wynika to głównie z tego, że kierowcy pracujący w takich systemach często wykonują transport międzynarodowy, co przekłada się na wyższe wynagrodzenia.
– Widzimy też spadek popularności kursów jednodniowych, co może być związane z coraz większym zapotrzebowaniem na kierowców do dłuższych tras. Wartość wynagrodzeń w tej branży wciąż pozostaje atrakcyjna w porównaniu z innymi zawodami, szczególnie dla kierowców wykonujących pracę na trasach międzynarodowych – zauważa Kamil Zając, dziennikarz transportowy i ekspert Polskiego Instytutu Transportu Drogowego.
Wykonywane trasy
Analizując wyniki badań dotyczących rodzaju wykonywanych tras przez kierowców ciężarówek widać, że najbardziej opłaca się jeździć na trasach międzynarodowych. Największe zarobki przypadają kierowcom jeżdżącym poza granicami UE.
Choć wyjazdy poza wspólnotę często niosą za sobą większe ryzyko i gorsze warunki infrastrukturalne, to właśnie kierowcy pracujący na tych trasach mogą liczyć na najwyższe wynagrodzenia. Średnia pensja dla kierowców wyjeżdżających poza UE wynosiła w r. ubiegłym 9450 zł netto, co stanowiło także największy wzrost r/r.
O metodologii badania
Przedstawione wnioski pochodzą z badania ankietowego na temat zarobków w 2023 r., w którym udział wzięło 800 kierowców. Zrealizowane je metodą CAWI. 90% respondentów stanowią kierowcy samochodów ciężarowych z naczepą lub „solówek”. 3% to kierowcy busów do 3,5 t. i innych pojazdów specjalistycznych. Pozostałe 3% to kierowcy autokarów. Z analizy miejsc pracy badanych wynika, że 55% z nich pracuje w ruchu międzynarodowym na terenie UE. 21% pracuje w ruchu krajowym, 17% wykonuje ruch lokalny, a 8% jeździ poza UE.
Polska ma ponad 40 tysięcy firm transportowych, a spadek stawek frachtów wiąże się ze zmniejszonym zapotrzebowaniem na transport. Paradoksalnie powoduje to większą stabilizację wśród pracowników, którzy coraz rzadziej zmieniają miejsce pracy niż w latach ubiegłych. Omówiony powyżej raport rzuca także światło na istotne kwestie dotyczące tendencji w rotacji pracowników w firmach przewozowych, benefitów oferowanych przez pracodawców, a także kwestie bezpieczeństwa pracy i infrastruktury dla kierowców w Europie.
Zapraszamy do lektury raportu "Zarobki kierowców zawodowych w Polsce 2023. Bezpieczeństwo i stan infrastruktury parkingowej", na podstawie którego powstał ten artykuł.