Czy można do kosztów zaliczyć wydatki na edukację wspólnika spółki cywilnej?

Kwestią sporną jest właściwa klasyfikacja opłat za czesne dla wspólników spółki cywilnej, gdzie organy podatkowe prezentują nieprzychylne dla podatników rozstrzygnięcia – uznając, że wydatki te nie mieszczą się w kosztach podatkowych. Stąd pytanie skąd organy podatkowe wywodzą takie rozróżnienie w przyporządkowaniu tego samego rodzaju wydatków do kosztów podatkowych.

Definicja kosztów uzyskania przychodów

Zgodnie z zasadą ogólną wyrażoną w art. 22 ust. 1 ustawy o PIT kosztami uzyskania przychodów są koszty poniesione w celu osiągnięcia przychodów lub zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodów, z wyjątkiem kosztów wymienionych w art. 23 ustawy o PIT. Jak stanowi ugruntowana linia interpretacyjna organów podatkowych oraz linia orzecznicza sądów administracyjnych, kryterium uznania wydatku za koszt podatkowy jest to, aby wydatek kumulatywnie spełniał następujące przesłanki:

• został poniesiony przez podatnika,
• był definitywny, tj. wartość poniesionego wydatku nie została podatnikowi w jakikolwiek sposób zwrócona,
• pozostawał w związku z prowadzoną przez podatnika działalnością gospodarczą,
• został poniesiony w celu uzyskania, zachowania lub zabezpieczenia przychodów,
• poza tym nie znajduje się w grupie wydatków wyłączonych z kosztów podatkowych określonych w art. 23 ust. 1 ustawy o PIT (zob. wyrok NSA z dnia 19 lutego 2019 r., sygn. akt II FSK 548/17).

Wydatki na studia wspólników spółki cywilnej

Na początek należy uwypuklić, że wydatki związane z podnoszeniem kwalifikacji zawodowych nie zostały ujęte w katalogu wyłączającym dopuszczalność zaliczenia wydatków do kosztów podatkowych, tj. art. 23 ust. 1 ustawy o PIT. Przy czym kluczowym jest udowodnienie związku przyczynowo skutkowego między poniesionym kosztem a celem jakim jest osiągnięcie przychodu bądź zachowanie/zabezpieczenie źródła przychodu. 

Należy mieć na względzie, że organy podatkowe w wydawanych obecnie interpretacjach podatkowych odnoszących się do klasyfikacji wydatków spółki na studia wspólników spółki cywilnej wskazują na charakter osobisty ponoszonych kosztów w tych okolicznościach (zob. interpretacja indywidualna DKIS z dnia 4 marca 2021 r., Nr 0113-KDIPT2-1.4011.946.2020.2.MM). Analogiczne poglądy wyrażają sądy w dotychczasowym orzecznictwie. W wyroku NSA z dnia 4 kwietnia 2017 r., sygn. akt II FSK 3526/16, Sąd stwierdził, że „oczywisty jest brak związku przyczynowo - skutkowego pomiędzy wydatkami na studia doktoranckie, które skarżąca chciałaby zaliczyć do kosztów uzyskania przychodów prowadzonej przez nią działalności w formie Kancelarii Notarialnej a dochodem jaki może uzyskać z tytułu prowadzenia zajęć dydaktycznych. (…) Są to wydatki o charakterze osobistym. Służą one podniesieniu stopnia wykształcenia. Nie można więc ich uznać za wprost ukierunkowane na uzyskanie skonkretyzowanego przychodu z pozarolniczej działalności gospodarczej.”

Sprzeczne stanowisko fiskusa o rozliczaniu wydatków na edukację

Wskazać należy, że w nieco starszych interpretacjach indywidualnych organy podatkowe nie widziały przeszkód w zaliczaniu do kosztów podatkowych wydatków na podnoszenie kwalifikacji zawodowych wspólników spółek cywilnych (m.in. interpretacja IS w Bydgoszczy z dnia 3 stycznia 2012 r., Nr ITPB1/415-1057/11/PSZ: „Mając na uwadze przedstawiony we wniosku opis stanu faktycznego i powołane przepisy prawa podatkowego, stwierdzić należy, iż wydatki związane z opłaceniem studiów podyplomowych, są ponoszone z zamiarem podwyższenia Pana kwalifikacji i zmniejszeniem wydatków spółki na usługi księgowe. Choć trudno je przypisać konkretnym przychodom, to jako przydatne do wykonywania działalności gospodarczej, faktycznie poniesione i właściwie udokumentowane będą mogły stanowić koszty uzyskania przychodów prowadzonej pozarolniczej działalności gospodarczej.

Zatem uznać należy, że w opisanym zdarzeniu przyszłym znajdzie zastosowanie przepis art. 22 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Poniesiona przez Pana opłata za studia może zostać zaliczona do kosztów uzyskania przychodów z działalności gospodarczej, jeżeli ze zgromadzonych przez Pana dowodów wynikało będzie, że w istocie wydatek ten pozostaje w związku przyczynowym z przychodem lub źródłem przychodu i ponoszony jest w celu osiągnięcia przychodu lub zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodu.”).  

Jednakże z uwagi na odmienną praktykę organów należałoby uznać, że zaliczenie do kosztów uzyskania przychodów wydatków na czesne wspólnikowi spółki cywilnej byłoby ryzykowne.  Zatem w takim przypadku ponoszenia wydatków przez spółkę na studia wspólnika spółki cywilnej właściwym rozwiązaniem będzie nie zaliczanie tych wydatków do kosztów podatkowych spółki. Przy czym rekomendowanym podejściem będzie wystąpienie z zapytaniem do organu podatkowego celem otrzymania zabezpieczenia prawnopodatkowego dla wnioskodawcy.

Roksana Basty – Starszy konsultant podatkowy w Kancelarii Doradztwa Podatkowego dr Eweliny Skwierczyńskiej TAX-ES we Wrocławiu

https://tax-es.pl/

Podstawa prawna:

• Ustawa z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2021 r. poz. 1128 ze zm.)